Αποσπάσµατα από το βιβλίο του ∆ηµ. Μελαχροινούδη “Ο Σεισµός του 1881”
Ο σεισµός που κτύπησε τη Χίο και την απέναντι χερσόνησο της Ερυθραίας στις 22 Μαρτίου 1881, απασχόλησε το σύνολο του τύπου της επο- χής. Σε όλες τις εφηµερίδες δηµοσιεύονται τα τη- λεγραφήµατα του πρακτορείου Χάβα, όπως και ανταποκρίσεις από το λαβωµένο νησί.
Η εφηµερίδα «Νέα Σµύρνη», γράφει µεταξύ άλλων:
«…Ο κλονισµός ήτο τοιούτος, ώστε σιδηροί σωλήνες µεγάλου βάρους εθεάθησαν εις το τελωνείον ανατινασσόµενοι επί του µαινοµένου εδάφους… Οι κάτοικοι καταδιωκόµενοι απηνώς υπό του θανάτου, έτρεχον ζητούντες σωτηρίαν, εξ ενστίκτου πλέον και ουχί εκ συναισθήσεως… Της σωρείας των ερειπίων εξήρχοντο, δι όλης της νυκτός της επιούσης, υπόκωφοι οι µωγαί και στε- ναγµοί. Ήσαν κραυγαί οδύνης και επικλήσεως των καλυφθέντων υπό ταύτα δυστυχών, εξαιτουµένων βοήθειαν εκ των τάφων, ένθα η καταστροφή ζώντας έρριψεν αυτούς. Και όµως µέχρι της πρωίας της χθές, η βοήθεια ήταν αδύνατος καθότι ουδείς ακινδύνως ηδύνατο να πλησιάσει. Αι στενωπαί οδοί, η θέα τοσούτου εν µέσω αυτών πλήθους νεκρών, η απειλητική κατάστασις των ορθίων ισταµένων έτι αλλά ετοιµορρόπων ερειπίων και ιδίως οι καταρρίπτοντες ταύτα κατά µικρά διαλείµατα ακατάπαυστοι σεισµοί, υπερήρκουν και εν ελλείψει του καταλαβόντος πάντας πανικού, όπως νεκρώσωσι το θάρρος και του µάλλον γενναίου. Ευγενείς τινές και µεγάλαι καρδίαι απεπειράθησαν µολαταύτα να σώσωσι τους ζώντας ταφέντας αδελφούς των, αλλ` οι α- κατάπαυστοι σεισµοί και τα φρικτά αυτών επακόλουθα επέβαλαν αυτοίς την διακοπήν. Η εκταφή και νεκρών και ζώντων απαιτεί προκαταρτικάς εργασίας και προνοητικά δια τους εργαζοµέ- νους µέτρα και τούτων ήρξατο την πρωίαν της χθες, άµα φθάσαν, το πλήρωµα του αγγελιαφόρου Μπουβέ…
…Ρίγος, γυµνότης, πείνα, σπαραγµός και φρίκη επί των ευανθών λειµώνων και λόφων της, µυροβόλου Χίου, ους ποτίζουσι σήµερον τα δάκρυα των επιζόντων τέκνων της. Οποία συµφορά!».
Οι χιλιάδες των θυµάτων και η ισοπέδωση της
πρωτεύουσας και πολλών χωριών της Χίου, προκάλεσε παγκόσµια συγκίνηση. Η βοήθεια σε τρόφιµα και υγειονοµικό υλικό, µαζί µε είδη στέγασης, άρχισε να φθάνει από παντού. Τις πρώτες µέρες καταφθάνουν 3 κυβερνητικά σκάφη και 13 ξένα πολεµικά και µη. Στην Κων/πολη συστήνεται Γενική Κεντρική Επιτροπή, κάτω από την υψηλή προστασία του Σουλτάνου και των Πρέ- σβεων. Επίτιµος Πρόεδρος ο Οικουµενικός Πατριάρχης. Πρόεδρος της επιτροπής ο ζάπλουτος Χιώτης Ζ. Στεφάνοβικ. Σκοπός η συγκέντρωση χρηµάτων για τις ανάγκες των πληγέντων. Ενδει- κτικά αναφέρεται, ότι σύµφωνα µε δηµοσίευµα του Νεολόγου Κων/πόλεως µόλις 4 ηµέρες µετά τον σεισµό είχαν συγκεντρωθεί 20.300 λίρες.
Αγήµατα πολεµικών πλοίων, όπως του Bouvet που προαναφέρθηκε, ανασύρουν τους καταπλακωµένους τραυµατίες και νεκρούς από τα ερείπια. Λόγω αχρηστίας του οδικού δικτύου από τους περιβολότοιχους που έπεσαν, τα πολεµικά µεταφέρουν τρόφιµα σε αποµακρυσµένα χωριά, και παραλαµβάνουν τραυµατίες για τα πρόχειρα νοσοκοµεία της πόλης. Η Σµύρνη µε ενέργειες του νοµάρχη Μιδάτ Πασσά, (πιθανά Ελληνικής καταγωγής) στέλλει κάθε µέρα 10.000 οκάδες ψωµί και παντοειδή βοήθεια.
Πρωτοστατεί και το Ελληνικό κράτος, συντρέχοντας µε κάθε τρόπο τα θύµατα του σεισµού. Το µέγεθος της προσφοράς προκαλεί το φθόνο της Τουρκικής εφηµερίδας «∆jεριδεϊ Χαβαδίς» η ο- ποία αφού γράφει ότι «η θεοµηνία αυτή δύναται να θεωρηθεί ως θεία τιµωρία», συνεχίζει: «Αι εφηµερίδαι έγραψαν ότι η Ελληνική κυβέρνηση, ήτις καραδοκεί πάντοτε ευκαιρίαν, όπως επισπά- σηται την εύνοιαν των Χριστιανών νήσων, προέβη εις διαφόρους εράνους υπέρ των Χίων. Βεβαίως δεν θα ενήργει η Ελλάς συνδροµάς, εάν δεν επεδίωκε δι` αυτών, τον ανωτέρο σκοπό. Η Ελ- ληνική κυβέρνησις ουδέποτε επέσχε τοιούτων βοηθειών προκειµένου περί µερών, ένθα οικούσιν, ως εν Χίω, πολλοί Χριστιανοί».
Τα θύµατα του σεισµού σύµφωνα µε τον ανταποκριτή της εφηµερίδας «Σταµπούλ» ήταν για κάθε οικισµό τα παρακάτω:
| Ονόµατα
χωρίων |
Νεκροί | Τραυµατ. | Επιζή-
σαντες |
Ονόµατα
χωρίων |
Νεκροί | Τραυµατ. | Επιζή- σα-
ντες |
||
| Μαστιχόχωρα | Λαγκ.-Συκιάδα | – | – | 800 | |||||
| Λαγκ.-Κυδιάντα | – | – | 600 | ||||||
| Καλιµασία | 425 | 55 | 1102 | Καρδάµιλα | 1 | – | 6000 | ||
| Θολοποτάµι | 165 | 92 | 668 | Αµάδες | – | 1 | 250 | ||
| Μυρµήγκι | 51 | 17 | 281 | Βίκιοn | – | – | 300 | ||
| Μέσα ∆ιδύµα | 69 | 37 | 321 | Καµπιά | – | – | 400 | ||
| Έξω ∆ιδύµα | 52 | 18 | 134 | Σπαρτούντα | – | – | 135 | ||
| Παγίδα | 9 | 11 | 220 | Χάλανδρα | – | – | 80 | ||
| Καταρράκτης | 71 | 21 | 448 | Κέραµος | – | – | 140 | ||
| Νένητα | 261 | 86 | 1140 | Λεπτόποδα | – | 1 | 80 | ||
| Φλιάσια | 39 | 25 | 230 | Κουρούνια | – | – | 80 | ||
| Βουνό | 38 | 14 | 383 | Νεώνητα | |||||
| Κοινή | 140 | 35 | 312 | (Νενητούρια) | – | – | 80 | ||
| Πατρικά | 3 | 6 | 248 | Άγιον Γάλα | 2 | 1 | 200 | ||
| Καλαµωτή | 60 | 12 | 1279 | Βολισσός | – | – | 2000 | ||
| Αρµόλια | 30 | 16 | 445 | Πύραµα | 3 | 1 | 100 | ||
| Πυργί | – | 4 | 1686 | Παρπαρία | – | – | 300 | ||
| Ολύµποι | – | 1 | 760 | Τρύπες | – | – | 100 | ||
| Μεστά | 2 | 2 | 802 | Πισπηλούνδα | – | 2 | 120 | ||
| Ελάτα | – | 1 | 745 | Φυτά | 2 | – | 250 | ||
| Βέσσα | 1 | 1 | 733 | ∆ιευχά | – | 5 | 100 | ||
| Λιθί | 21 | 7 | 592 | Μονή ∆ιευχών | – | – | 26 | ||
| Άγιος Γεώργιος | 34 | 13 | 1523 | Κατάβασις | – | – | 105 | ||
| 1471 | 463 | 14052 | Σιδηρούνδα | – | – | 220 | |||
| Καµπόχωρα | Ανάβατος | 8 | 12 | 200 | |||||
| Αυγώνυµα | 40 | 10 | 400 | ||||||
| Θυµιανά | 226 | 30 | 1319 | Πιτυός | – | – | 330 | ||
| Νεοχώρ. | 173 | 31 | 1024 | Ποταµιά – 150 | |||||
| Βαβύλοι | 106 | 27 | 418 | Σύνολο | 92 | 44 | 14046 | ||
| Βασιλειόνικον | 63 | 14 | 636 | ||||||
| Χαλκειός | 22 | 19 | 844 | ||||||
| Βερβεράτο | 118 | 18 | 245 | Βροντάδος | 80 | 233 | 7000 | ||
| Ζιφιά | 89 | 10 | 253 | Χώρας- Λιβαδείων και Κάµπου | 897 | 339 | 25000 | ||
| ∆αφνώνας | 95 | 27 | 381 | ||||||
| 892 | 176 | 5120 | |||||||
| Νέα Μονή
Επανόχωρα |
6 | 6 | 125 | Φρουρίου (Μουσουλµάνοι και Ιουδαίοι) |
174 |
40 |
1230 |
||
| Καρυαί | 36 | 11 | 500 | Γενικόν Σύνολον |
3612 |
1306 |
66573 |
||
Πηγή: Περιοδικό Δάφνη dafninet.gr
